O założeniu Nowogrodu

Starożytną przeszłość ma niewielkie dziś miasteczko Nowogród Bobrzańki, leżące nad rzeką Bóbr w powiecie żagańskim, a więc w jednych z tych powiatów który od dawna należał do ziemi dolnośląskiej; obecnie znajduje się on w granicach województwa lubuskiego.

Okolicę tę zamieszkiwało od dawna plemię Bobrzan, których terytorium rozciągało się nad środkowym i górnym Bobrem, a graniczyło z ziemiami innych plemion śląskich: Dziadoszan w okolicy Głogowa i Ślężan osiadłych wokół świętej góry Ślęży.
     Długo jeszcze ludność pokazywała w dolinie rzeki Bóbr mogiły, które nazywano "pogańskimi mogiłami". Od dawna już ziemie Bobrzan nękali najeźdźcy. Podobno w roku 448 pojawiło się w tych stronach rozbójnicze germańskie plemię Cymbrów. Bobrzanie odparli ich napad i przez jakiś czas pokój zapanował w ich kraju.
     Przechowała się też pamięć o dzielnym i roztropnym wojewodzie Nowicy. On to właśnie założyć miał nad Bobrem miasto Nowogród, nazwane tak od jego imienia. Gród ten, położony na pagórku z obronnym zamkiem wybudowanym na zachód od miasta, miał zawsze bronić przejścia przez dolinę rzeki Bóbr w razie obcego najazdu.

Nowogród Bobrzański był dawnym grodem kasztelańskim, nazwanym tak oczywiście nie od czyjegoś imienia, lecz tak jak wiele miejscowości o podobnej nazwie jako "nowy gród" (tak po łacinie określano miejscowość w 1202 roku). Wiemy tylko, że stary gród w Nowogrodzie nie istniał już w 1945 roku, a na jego miejscu powstał zamek piastowskich książąt głogowskich, wymieniany w 1310 roku. po nim w XVIII wieku zbudowano z kolei barokowy pałac. Jeszcze w 1217 roku książę Henry Brodaty założył tu klasztor augustianów, którzy zapisali po łacinie w XIV wieku, że specjalny kaznodzieja naucza "w języku śląskim gwarą żagańską", a więc z elementami języka serbołużykiego. Cymbrowie byli plemieniem germańskim, które około II wieku miało jednak swe siedziby daleko od Śląska, bo na terenach dzisiejszej Danii.